زهره فنی؛ سید محمدرضا قشمی
چکیده
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره ...
بیشتر
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره تصمیمگیریهای مدیریتی را دشوار نموده، بهطوری که دوری از عوامل تشدیدکننده یک مخاطره باعث نزدیکی به مخاطره دیگر شده است. یکی از روشهای جبری مرسوم روش تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) است که بهعنوان یک روش ارزیابی وزنی با ترکیب فاکتورهای کمّی و کیفی به ارزیابی سناریوهای مختلف و انتخاب بهترین گزینه میپردازد. روش تحلیل سلسلهمراتبی بهعنوان یکی از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره با بررسی اثرات فاکتورهای مختلف در تقابل با یکدیگر زمینه را برای انجام تحلیلهای مکانی کاربردی فراهم آورده است. لذا این پژوهش با هدف پهنهبندی جامع و یکپارچه مخاطراتی مانند سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست، به شناخت، ارزیابی و تنظیم یافتهها در قالب یک نقشه جامع حساسیت این رفتارها با عنوان مخاطرات چهارگانه محیطی در محدوده مناطق بیست و دوگانه شهر تهران پرداخته است. روش تحقیق از نوع کمی-تحلیلی است و همه عوامل مؤثر در وقوع هر یک از مخاطرات شناسایی و در محیط ArcGIS رقومیسازی و با استفاده از روش نسبت فراوانی مدلسازی شده است. سپس هر یک از چهار نقشه حساسیت به روش فازی ترکیب و نقشه حساسیت نهایی در قالب پنج کلاس حساسیت خیلیزیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلیکم طبقهبندی و بصورت نقشه و جدول استخراج و ارائه شده است. نتایج نهایی این پژوهش نشان میدهد که از میان مناطق 22 گانه شهر تهران، مناطق 1، 3، 18، 5 و 4 در زمینه مخاطرات چهارگانه مذکور حساسیت بالاتری نسبت به بقیه مناطق دارند و مناطق 9، 10، 11، 12 و 17 حساسیت کمتری دارند لذا پیشنهاد میشود با اولویتبندی پهنههای پرخطر، فرآیند مقاومسازی و استاندارد کردن تأسیسات و زیرساختهای موجود اجرا شود. در خصوص احداث و توسعه زیرساختها و تأسیسات جدید نیز با اعمال محدودیت یا صادر نکردن مجوز ساخت وساز از بروز و تشدید این مخاطرات طبیعی در محدودههای پرخطر جلوگیری به عمل آید.
محمد کاظم شمس پویا؛ جمیله توکلی نیا؛ مظفر صرافی؛ زهره فنی
چکیده
زمین پایهی هرگونه توسعه شهری است و نقش مهمی در راستای تحقق توسعهی پایدار شهری بازی میکند؛ البته این موضوع با چگونگی تصمیمسازیهای زمین شهری و به عبارت بهتر حکمروایی زمین ارتباط مییابد. در این میان رویکرد حاکم بر برنامههای توسعه و سیاستهای زمین شهری و تحلیل آن بر پایهی الگوی حکمروایی خوب زمین گام ...
بیشتر
زمین پایهی هرگونه توسعه شهری است و نقش مهمی در راستای تحقق توسعهی پایدار شهری بازی میکند؛ البته این موضوع با چگونگی تصمیمسازیهای زمین شهری و به عبارت بهتر حکمروایی زمین ارتباط مییابد. در این میان رویکرد حاکم بر برنامههای توسعه و سیاستهای زمین شهری و تحلیل آن بر پایهی الگوی حکمروایی خوب زمین گام مهمی در آسیبشناسی اقدامات و فعالیتهای گذشته و ترسیم دورنمای مناسب برای آینده محسوب میشود. این تحقیق از سنخ تحقیقات توصیفی ـ تحلیلی و روش کلی حاکم بر تحقیق نیز روش تحلیل ثانویه است که با معرفی حکمروایی زمین و ویژگیهای آن، تلاش شده است تا برنامههای توسعه و سیاستها و قوانین زمین شهری از منظر الگوی حکمروایی خوب زمین تشریح و الزامات و چالشهای آن به صورت موردی در کلانشهر تهران به بحث گذاشته شود. نتایج نشان میدهد که سیاستهای زمین شهری، ضوابط منطقهبندی و تفکیک زمین، نقایص برنامهریزی مسکن، تداخل قوانین با یکدیگر، نبودِ چشمانداز مناسب در حوزهی مدیریت زمین شهری و پاسخگو نبودن نهادهای زمین شهری منجر به سوداگری زمین و مسکن در کلانشهر تهران و نادیده گرفته شدن گروههای کم درآمد و آسیبپذیر در طرحهای شهری و افزایش پراکندهرویی شهری، گسترش ساخت و سازهای بیرویه و بیضابطه، تضییع حقوق شهروندی و نقض قوانین معماری و شهرسازی شده است که برخلاف اصول و معیارهای حکمروایی خوب زمین است. روند متمرکز تصمیمگیری و شکلنگرفتنِ مدیریت محلی زمین، فقدان شفافیت و مبهم ماندن وضع مالکیت اراضی داخل و خارج از محدوده و حریم کلانشهر نیز از مواردی است که با اصول حکمروایی خوب زمین در تضاد است. از اینرو، لزوم تجدیدنظر در ساختار حکمروایی زمین و تفویض وظایف و اختیارات به سطوح محلی از سوی دولت امری ضروری است؛ البته با ذکر این نکته که تحقق مدیریت محلی زمین خود منوط به تحقق حکمروایی شایسته زمین است.